Ο στρατιωτικός Γιώργης Αρετάκης μετά την Μικρασιατική Καταστροφή
«Εκ της μάχης απεμακρύνθην εν τελεία αφασία…»
Απότακτος υπολοχαγός του Κινήματος του Βενιζέλου το 1935 ο Γιώργης Αρετάκης, και στα γεγονότα της αλληλοσφαγής της Πελοποννήσου ως καπετάν Σφακιανός, με απόρρητη εμπιστευτική διαταγή ανακαλείται στο στράτευμα και στο 27ο Σύνταγμα Πεζικού, με την κήρυξη του ελληνο-ιταλικού πολέμου στην Αλβανία.
Στο μέτωπο διακρίθηκε για το πατριωτικό του πάθος και σε όλες τις μάχες με τους Ιταλούς, αφηγούνταν χωριανοί του που γύρισαν ζωντανοί στο Σπήλι (Φώτης Κουτρουλάκης, Θεμιστοκλής Χατζηδάκης, Σταύρος Παντινάκης κ.α.), την γενναιότητά του. Μάλιστα, ένας άλλος στρατιώτης από το χωριό Πατσός Αμαρίου, ο Δημήτρης Παττακός έλεγε στο χωριό του, εντυπωσιασμένος για το θάρρος του: «Αυτός μωρέ είναι θεριό και δίνει και τον απατό του για την πατρίδα…»
Η έκθεση, πάντως, που συνέταξε ο ίδιος ο Αρετάκης στη Θεσσαλονίκη στις 18 Δεκεμβρίου 1941, αναφέρεται στη δράση του στις πολεμικές επιχειρήσεις στο μέτωπο και περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Μανόλη Παντινάκη «Ο πολέμαρχος της Βίγλας» που θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες. Η έκδοση, 304 σελίδων, στο σύνολό της με άγνωστο αποκαλυπτικό υλικό από το πλούσιο αρχείο αλλά και τμήματα από το ημερολόγιο, ιστορικό ντοκουμέντο που διατηρούσε, αφορά στη βιογραφία του Κρητικού καπετάνιου από τη γέννηση του στο Σπήλι(27 Φεβρουαρίου 1899) έως τον μαρτυρικό του θάνατο σε ηλικία 50 χρονών(25 Απριλίου 1949) μετά από προδοσία, στη σπηλιά «Βαγιολάγκαδο», έξω από το Γύθειο με άλλους τέσσερις αντάρτες του στον Δημοκρατικό Στρατό.
Παρ’ ότι γέννημα-θρέμμα του Σπηλίου, «γεννημένος για το στράτευμα για να υπερασπίζεται την πατρίδα» και αφοσιωμένος εξ ολοκλήρου στην Επανάσταση του ΄21 που πίστευε, ο Αρετάκης πολέμησε, κάνοντας την δική του Επανάσταση στα βουνά του Μοριά, τους Γερμανούς ως ταγματάρχης του ΕΛΑΣ μέχρι την αποχώρησή τους, και συνέχεια στον Εμφύλιο τις εγχώριες ξενοκίνητες συμμορίες με τον Δημοκρατικό Στρατό, που πρωτοστάτησε στη δημιουργία του, ως αντισυνταγματάρχης.
Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΥΨΩΜΑΤΟΣ ΠΟΓΡΑΔΕΤΣ
Ανάμεσα στις πολλές μάχες που πήρε μέρος ήταν και αυτή στο ύψωμα 2100 Πόγραδετς «υψίστης στρατηγικής σημασίας» για την κατάληψη του οποίου διατάχθηκε «κληθείς επειγόντως υπό του Συνταγματάρχου κ. Παπαβασιλείου Νικολάου» την προηγουμένη 10 Φεβρουαρίου 1941.
Γράφει ανάμεσα στα άλλα για αυτή την επιχείρηση: «…Την επαύριο 11.2. και ώραν 11.30΄π.μ. ο Λόχος έτοιμος επιτίθεται… Λόγω του υψομέτρου αφ΄ ενός και του ύψους της χιόνος αφ΄ ετέρου μετά μίαν ώραν ο Λόχος ευρίσκετο επί του υψώματος. Ο Λόχος ευρέθη αντιμέτωπος υπό διλοχίας, πράγμα το οποίον ηγνόη το Επιτελείον της Μεραρχίας. Ο εχθρός διέθετε 9 σειράς χαρακωμάτων 12 πολυβόλα και 11 όλμους και αφθονίαν πυρομαχικών. Ο Λόχος με άλλην διάταξιν επιτίθεται εφ΄ όπλου λόγχης εις την πρώτην σειράν χαρακωμάτων. Κατά την εξόρμησιν ταύτην έπεσαν ηρωικώς ο υπολοχαγός καθηγητής Κοτζαμάνης και ο ανθυπασπιστής Ελευθεριάδης ως και 11 στρατιώται και εις λοχίας…
Ο εχθρός ηναγκάσθη να εγκαταλείψη τας πρώτας του γραμμάς. Επιτιθέμενοι εις την δευτέραν σειράν χαρακωμάτων επιπίπτει αντίπαλος λοχαγός. Εναντίον μου ελθόντες εις χείρας κατά την πάλην λαμβάνω δυο τραύματα ο αντίπαλος τίθεται εκτός μάχης.. Ο Λόχος με την λόγχην και μανίαν προχωρεί εις το εσωτερικόν των γραμμών του εχθρού.
Εναπομένουν αι τελευταίαι γραμμαί ο Λόχος άκαμπτος προχωρεί, ήδη τραυματίζονται βαρέως ο υπολοχαγός Λαζαρίδης και ανθυπολοχαγός Λούσης οπότε ευρέθην άνευ αξιωματικών, ο ταγματάρχης μας Φακίνος Ν. προχωρεί ίνα δια της παρουσίας ενθαρρύνει τον Λόχον. Ριπή όμως πολυβόλου θέτει εκτός μάχης τούτον χωρίς να έλθη εις επαφήν, εγώ δε διαδοχικώς λαμβάνω άλλα πέντε τραύματα…»
ΛΑΜΠΡΑ ΔΙΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗ
»Ο εχθρός ενεργεί λυσσώδη αντεπίθεσιν αποκρουσθείσα εις βάρος μου με τεραστίας απωλείας. Το ύψωμα ήδη ήτο εις χείρας του Λόχου με 87 αιχμαλώτους και όλα τα υλικά…
Εκ της μάχης απεμακρύνθην εν τελεία αφασία ως και 47 στρατιώται τραυματίαι, διακομισθείς εις το Στρατιωτικόν Νοσοκομείον Κορυτσάς υπέστην επανειλημμένας μεταγγίσεις αίματος. Ήδη δε, δεύτερον μετάλλιον χρυσούν μου απενεμήθη. Το Ελεύθερον Βήμα εις το φύλλον της 14.2. ησχολήθη περί της εν λόγω μάχης και πάλης μου με τον αντίπαλον λοχαγόν…»
Από την αρχή ως το τέλος της δράσης του Αρετάκη(25 Νοεμβρίου 1940 έως 15 Φεβρουαρίου 1941) στα αλβανικά βουνά, ο διοικητής του ταγματάρχης Πεζικού Χρ.Δημ. Παπαβασιλείου σημειώνει σε βεβαίωση του 27ου Συντάγματος Κοζάνης (29 Ιουλίου 1942) επέδειξε «λαμπράν διαγωγήν και δράσιν, τραυματισθείς δια πολλαπλού τραύματος εις Γκούρι Τοπίτ την 12.2.1941». Με το Σύνταγμά του έδρασε στις περιοχές Μόραβα, Κορυτσά, Κάμια, Μνήμα Γραίας και Γκούρι Τοπίτ και για την σπουδαία του εθνική προσφορά προήχθη επ΄ανδραγαθία στον βαθμό του ταγματάρχη.
Αναμνηστική φωτογραφία χωριανών του Αρετάκη στον Δημοτικό Κήπο Ρεθύμνου την ημέρα που έφευγαν για το μέτωπο. Καθήμενος μπροστά ο Κώστας Γεωργουλάκης και πίσω του από αριστερά: Παντελής Δαμβακάκης, Γιώργης Βλαχάκης, Μιχάλης Γεωργουλάκης, Κωστής Λουλούδης. Πίσω του οι Σταύρος Παντινάκης και Μανώλης Σαββάκης και δεξιά Στέλιος Λουκάκης, Γιώργης Κουμεντάκης και Θοδωρής Καπετανάκης, με την πλάτη τους στα κάγκελα του Κήπου Γιώργης Ταταράκης και Θεμιστοκλής Χατζηδάκης